Huid - schurft, schimmel, luizen

De huid van de cavia dient als barrière, die de cavia beschermt tegen infecties. Met name wanneer de weerstand van de cavia (tijdelijk) verminderd is, krijgen huidinfecties de kans. Vitamine C, stress en ook dracht zijn factoren die invloed hebben op de weerstand van de cavia. Op deze pagina lees je over de veelvoorkomende huidafwijkingen ten gevolge van schurft, schimmel en luizen bij cavia’s, de behandeling en hoe je deze huidafwijkingen kunt voorkomen.

Huidklachten in het kort

JEUK
Oorzaken: irritatie door droge huid, hevige schurftmijtinfectie of irritatie (of allergie) ten gevolge van schimmelinfectie.
Naar de dierenarts: wanneer klachten verslechteren en bij ernstige jeuk met stuip-aanvallen.
Behandeling: herken jij de oorzaak zelf en is het een schurftmijtinfectie, schimmelinfectie of droge huid? Dan kun je bij de drogist zelfzorgmiddelen kopen. Voor oppervlakkige schimmelinfecties: een zalf of creme met het bestanddeel terbinafine. Een droge geïrriteerde huid kun je dun insmeren met vaseline. Voor een schurftmijtinfectie kun je de Beaphar pipet of spray bij de dierenwinkel kopen. Via de dierenarts zijn sterkere middelen op recept te verkrijgen. Voor hevige jeuk met aanvallen: anti-jeukmedicatie (apoquel). Dit is uitsluitend op recept van de dierenarts beschikbaar.

KALE PLEKKEN
Oorzaken: huidinfectie (schurftmijt, schimmel) of hormonaal.
Naar de dierenarts: als je de oorzaak zelf niet kunt achterhalen raden we je aan naar de dierenarts te gaan.
Let op: er is één plek waar alle cavia’s minder behaard zijn, namelijk achter hun oren. Die kale plek is normaal.
Behandeling: schurftmijt met ivermectine en schimmel met anti-schimmelzalf. Hormonale kaalheid: alleen indien de cavia ongemak ervaart; hormonale injecties kunnen soms zinvol zijn.

SCHILFERS
Oorzaak: droge huid of een huidinfectie (een parasiet, bacterie of schimmel).
Naar de dierenarts: op het moment dat je zelf niet goed weet wat de oorzaak is of wanneer het jou niet lukt om de huidafwijking onder controle te krijgen met zelfzorgmiddelen.
Behandeling: vaseline (droge huid), antischimmelzalf (schimmel), ivermectine of stronghold (schurftmijt of luizen).

Schermafbeelding?

Liever niet. Caviawijzer stelt het zeer op prijs als je geen schermafbeeldingen deelt op sociale media. In plaats daarvan willen wij je vragen de link naar deze website te delen op Facebook, Instagram of Twitter. Waarom? Op deze manier deel je namelijk altijd de laatste versie, want er verandert nog wel eens wat. Daarbij verwijs je op deze manier naar de originele bron, namelijk deze website. En daar worden onze auteurs (met hun rechten) blij van. Dank je wel.

Deel deze link

SCHURFTMIJT

Hoe herken je een cavia met schurftmijt?
Een cavia met schurftmijt herken je aan de kale plekken (zijn in een vroeg stadium nog niet aanwezig) met rode plekjes en soms ook schilfers op de huid. Deze is vaak pijnlijk, waardoor de cavia het niet fijn vindt aangeraakt te worden. De jeuk kan heel erg zijn. Zo erg dat de cavia zichzelf ernstig openkrabt en nog verder verwondt. Bij ernstige jeuk kan de cavia zelfs stuip-aanvallen krijgen. Als dit het geval is, ga dan met enige spoed naar de dierenarts.
Goed om te weten: bijna alle cavia’s dragen wel wat schurftmijten bij zich. Meestal veroorzaken schurftmijten geen problemen. Mijten geven pas problemen wanneer de cavia een lage weerstand heeft. De schurftmijten zelf kun je overigens niet met het blote oog zien.
Symptomen: jeuk, pijnlijke huid, kale plekken, met rode plekjes en korsten (zie foto 1 en 2), soms stuip-aanvallen door ernstige jeuk (spoed).

Foto 1 en 2: Schurftmijt bij de cavia.

Hoe kan de dierenarts schurftmijt vaststellen?
De meeste dierenartsen zullen de kenmerken van de huidaandoening op het oog herkennen. Sommige dierenartsen nemen een afkrabsel om de diagnose te bevestigen via microscopische onderzoek of sturen het genomen monster in naar een laboratorium. Het is niet noodzakelijk om dit te doen.
Diagnostiek: herkennen van de huidafwijking, ter bevestiging (eventueel) microsopie of laboratoriumonderzoek.

Wat kan de dierenarts voor jouw cavia doen?
De dierenarts kan de juiste geneesmiddelen verstrekken: stronghold (kitten/puppies) met werkzame stof selamectine of een ivermectine poor-on. Ook kan de dierenarts bij een meer hevige schurftmijtinfectie een middel tegen de jeuk verstrekken, een sterker antischurft-middel voorschrijven of een injectie (ivermectine) geven.

Wat kun je zelf doen?
− Wanneer je schurftmijt goed herkent kun je zelf starten met behandelen. Bij lichte of beginnende schurftmijt kun je bij de dierenwinkel een pipet of spray met het werkzame bestanddeel ivermectine kopen. Deze behandeling met ivermectine op de huid (achter de oortjes) moet je vervolgens na één week herhalen. Wanneer de klachten dan nog niet weg zijn, kun je het eventueel nog een keer herhalen. Dus als in week 1 de eerste behandeling plaatsvindt, dan geef je in week 2 de tweede behandeling en in week 3 kun je het – indien nodig – nog een keer herhalen.
− Ga bij ernstige jeuk en/of wanneer een grote plek van de huid is aangedaan altijd naar de dierenarts.
− Ga ook naar de dierenarts wanneer klachten niet verbeteren of erger worden.

Voorkomen is beter dan genezen

Voor het welzijn van de cavia is het voorkomen van huidafwijkingen door schurftmijt het beste. Er zijn twee belangrijke factoren die een rol spelen in de weerstand van jouw cavia en waar jij wat aan kunt doen:

1. Stress: verminder stress. Dus niet verhuizen, geen nieuwe koppeling, geen shows, geen onnodig oppakken e.d.
2. Vitamine C: geef extra vitamine C: 10-20 mg per dag.

Wat kun je beter niet doen?
− Te lang wachten met naar de dierenarts gaan, wanneer jouw cavia erge jeuk heeft.

Krijg je zelf ook huidafwijkingen?

Meestal is het Trixacarus caviae die schurft bij de cavia veroorzaakt, maar in de literatuur worden ook Chirodiscoides caviae en Demodex caviae beschreven. Een variant van Demodex is ook bekend als veroorzaker van huidafwijkingen bij mensen. Het kan een rosacea-achtig beeld in het gezicht veroorzaken. Wees hier bedacht op wanneer je huidklachten ontwikkelt, nadat je cavia’s in huis hebt gehaald.

Het is helaas niet helemaal duidelijk of deze huidaandoening bij de mens het directe gevolg is van de parasiet van de cavia of dat het een gevolg is van irritatie en/of verstoring van de huidbarrière. Intussen is het vanuit de (dermatologische) praktijk wel bekend dat dierenartsen, dierenverzorgers en ook eigenaren huidklachten kunnen krijgen die met ivermectine (crème of tabletten) te behandelen blijkt.

SCHIMMEL

Hoe herken je een cavia met een schimmelinfectie?
Een cavia met schimmel herken je aan de wit-gelige waas die het achterlaat in de vacht of huid. De schilfers op de huid en aangedane plekken ogen vaak meer wit-geel, dan normale huidschilfers van bijvoorbeeld een droge huid. De door schimmel aangedane huid wordt wat kaal en kan wat verdikt zijn of anders ogen qua structuur: een dikke bultige onrustige huid. De cavia kan last hebben van jeuk. Meestal is deze jeuk wat minder heftig dan jeuk veroorzaakt door schurftmijt. Schimmel kun je met het blote oog zien.
Symptomen: jeuk, wit-gelige waas en/of schilfers op de huid, haaruitval (kaalheid) en een veranderde huidstructuur.

Foto 3: Witte ronde schimmelplekken op de huid van een skinny cavia.

Foto 4: Schimmelinfectie bij een gladharige cavia.

Hoe kan de dierenarts een schimmelinfectie vaststellen?
De meeste dierenartsen herkennen de huidafwijkingen die de schimmel veroorzaakt wel. Sommige dierenartsen nemen een afkrabsel om de diagnose te bevestigen via microscopische onderzoek of sturen het genomen monster in naar een laboratorium. Het is niet noodzakelijk om dit te doen.
Diagnostiek: herkennen van de huidafwijking, ter bevestiging (eventueel) microsopie of laboratoriumonderzoek.

Wat kan de dierenarts voor jouw cavia doen?
De dierenarts kan de juiste geneesmiddelen verstrekken of je daarover adviseren. Als de schimmelplekken groot zijn of ernstig ontstoken dan kan de dierenarts ontstekingsremmende pijnmedicatie of een sterker anti-schimmelmiddel voorschrijven. Bijvoorbeeld anti-schimmelshampoo of pillen.
Behandeling: Anti-schimmel zalf of crème met terbinafine, anti-schimmel shampoo (Imaverol).

Schimmel, schurft of allebei?

De klachten die schimmel en schurftmijt kenmerken hebben overeenkomsten, wat het onderscheid kan bemoeilijken. Maar beide infecties komen ook regelmatig samen voor. Niet heel vreemd gezien beide huidaandoeningen het gevolg zijn van een verminderde weerstand.

Ivermectine bestrijdt schurftmijten, maar dit middel heeft ook een andere eigenschap: het stimuleert het immuunsysteem.

Als de cavia een schimmelinfectie heeft dan kun je dit combineren met de schurftmijt-behandeling. Mocht de cavia toch geen schurftmijt hebben, dan heeft de ivermectine het immuunsysteem een boost gegeven.

Wat kun je zelf doen?
− Bij een lichte schimmelinfectie kun je een anti-schimmelcrème met terbinafine kopen bij de drogist of de apotheek. Deze kun je daar zonder recept kopen.
− Breng de anti-schimmelzalf aan volgens schema en blijf dit volhouden. Het kan even duren voordat effect van de behandeling zichtvaar wordt. Soms lijkt het zelfs eerst erger te worden, voordat het beter wordt. Een behandeling van schimmel kan soms wel weken in beslag nemen.
− Tussen het aanbrengen van de zalf kun je de cavia dun insmeren met vaseline, zodat de huid soepel blijft.
− Was je handen goed na het smeren van de zalf. De schimmelinfectie van de cavia kan besmettelijk zijn voor andere cavia’s én mensen.
− Verhoog de weerstand van jouw cavia: geef extra vitamine C en verlaag stress.
− Ga ook naar de dierenarts wanneer klachten niet verbeteren of erger worden.

Wat kun je beter niet doen?
− Te lang wachten met naar de dierenarts gaan, wanneer jouw cavia erge klachten heeft.

Schimmel is besmettelijk

Als eigenaar kun je ook besmet raken met de schimmel van jouw cavia. Je herkent het onder meer als ronde begrensde rode plekken. Het wordt door de huisarts vaak gediagnosticeerd als ringworm. Maar deze typische presentatie is het zeker niet altijd. Heb je een cavia met schimmel en krijg jij ook huidklachten, dan kun je voor jezelf ook een tube anti-schimmelzalf aanschaffen met de werkzame stof terbinafine. Wanneer klachten blijven aanhouden, is het raadzaam de huisarts te raadplegen en deze ook te wijzen op het kader hierboven: schurftmijt.

Heb je kinderen?
Duitse onderzoekers vonden in hun onderzoek dat één van de risicofactoren van schimmelinfecties bij kinderen een recent aangeschafte cavia is.

LUIZEN

Hoe herken je een cavia met luizen?
Zie jij langwerpige gele beestjes in de vacht van jouw cavia? Of kleine witte bolletjes (neten)? Dan heeft jouw cavia luizen. Luizen en neten zijn zichtbaar met het blote oog (zie foto 5).
Symptomen: lichte jeukklachten, doffe vacht (soms)

Foto 5: luizen (omcirkelt) en neten (witte stipjes) in de vacht van een kortharige cavia.

Hoe kan de dierenarts vaststellen dat het om luizen gaat?
De meeste dierenartsen herkennen de luizen in de vacht op de huid wel. De diagnose kan de dierenarts bevestigen via microscopische onderzoek.
Diagnostiek: herkennen van de huidafwijking, ter bevestiging (eventueel) microsopie.

Foto 6: Microscopische weergave van een luis.

Wat kan de dierenarts voor jouw cavia doen?
De dierenarts kan de juiste geneesmiddelen verstrekken of je daarover adviseren.
Behandeling: Ivermectine poor-on, spray of pipet.

Wat kun je zelf doen?
− Luizen en de neten zijn eenvoudiger te bestrijden dan de schurftmijt. Meestal is een keer behandelen met ivermectine voldoende.
− Ga naar de dierenarts wanneer klachten niet verbeteren of erger worden.

FOTOMATERIAAL
Met dank aan dr. Eva Stoffels Marumoto Dalfsen en Stijn Peters Dierenziekenhuis Eindhoven.

VERANTWOORDING
In de diergeneeskunde kan niet altijd geput worden uit grote klinische studies, waarin veel dieren zijn onderzocht. Nieuwe inzichten in diagnose en behandeling kunnen voortkomen uit: bestaande wetenschappelijke kennis, resultaten uit medisch onderzoek (proefdieronderzoek), specifiek diergeneeskundig onderzoek en ervaringen uit de dierenartspraktijk. Ook kan een methode of behandeling gebaseerd zijn op een combinatie van wetenschappelijke onderbouwde argumentatie t.a.v. een onderwerp en klinische ervaring uit de praktijk, een zogenaamde ‘expert opinion’.

GERAADPLEEGDE BRONNEN
– Richardson, VCG. Diseases of Domestic Guinea Pigs, Second Edition, Blackwell Publishing (2005).
– Hamel I, Das Meerschweinchen als Patient, Enke Verlag, Stuttgart (2002).

WETENSCHAPPELIJKE REFERENTIES
– Blakley, BR. et al. Effect of ivermectin on the immune response in mice. Am J Vet Res. Apr; 52(4): 593-5 (1991).

Deze pagina is voor het laatst bijgewerkt op: 4-6-2024